A Verona par, che l’adorassión de Santa Lussia a Verona sia ligà a una bruta epidemia a i oci nel ’400, che faséa deventàr orbi in particolàr i buteléti. I genitori no savendo da ci ’ndàr i s’a messo a pregàr Santa Lussia, faséndo un voto, co’ la speransa de farli guarìr. Finìa l’epidemia, l'è restà la tradissiòn de portàr i buteléti el giorno de Santa Lùssia ne la césa. La statua de Santa Lùssia l’è conservà ne la Cèsa de la Santissima Trinità.
E cossita, ogni ano, el 13 decémbre Santa Lùssia la vién de note co’el so mussèto par portàr i regài ai buteléti.
Propongo due poesie dedicate a Santa Lùssia: una poesia di Giovanni Ceriotto, dove un bambino scherza sulla sua cecità, e la poesia di Berto Barbarani che è il massimo cantore del dialetto veronese.
Giovanni Ceriotto (Verona, 1883-1968)
Senti, putin, cosa che ò visto ieri:
ò visto Santa Lùssia a spassesar,
l’ò vista andar su e zo par i sentieri
de na montagna e in sima a un luminar;
l’ò vista far bao-sete par i verii
e po’ da novo l’è tornà a scapar
par far la guardia sora i copi neri
de un caminetto che ‘l volea fumar;
e dopo su la gresta de quel monte
spetando inzenocià l’Ave Maria,
sminciando le casete mese sconte…
“Ma lu l’è mato!... Ci elo che ghe crede
che Santa Lùssia vaga a far la spia
se quela Santa, sior, no la ghe vede!....”
Berto Barbarani (Verona, 1872-1945)
La poesia dedicata a Santa Lùssia fa parte di una serie di poesie composte tra il 1897 e il 1900 e raccolte sotto il titolo di “Le Montebaldine” - Libro Terzo del "Primo Canzoniere"
I l'à fati su de note,
co le asse e col martel,
co le tole, mèse rote,
piturade da cortel,
co 'na tenda trata sora
co i lumeti trati là...
L' è così che salta fora
i bancheti de la Brà!
Là, gh'è paste, là, gh'è fiori,
gh’è i zugatoli da un franco,
(i zugatoli da siori)
ma ghi n’è che costa manco;
ghi n'è fin che costa un besso,
e ghi n’è che de val tri...
"Con parmesso, con parmesso,
che vòi vedarli anca mi."
Le puote bele bianche,
le se buta fora in strada;
un caval da do palanche
l’è drio a trarme una peada...
Sto tranvai co i so vagoni
par che el fassa: fu, fu, fu!...
"Bei maroni, bei maroni,
de comandelo, anca lu?"
Giovanin, l'è meso mato
par sta bela carossina;
"Mandolato! Mandolato
tuto màndole e farina..."
Quanta gente! Che boresso,
drio a 'na tromba che fa piiii...
"Con parmesso, con parmesso,
che voi vèdarla anca mi."
Me morosa picinina
de girar no l'è mai straca;
se la cata una vetrina,
l'è nà pégola che taca;
la roversa fin i oci,
la me sburta e, signor sì,
se badasse a i so zenoci,
cossa mai saria de mi!
Me morosa piassè granda,
la rasona e la me scolta,
mai da mi no la se sbanda,
l'è un piaser condurla in volta...
La me dise in te una recia:
"No sta spèndar, l'è pecà!"
Me morosa piassè vecia,
l'è la prima de la Brà!